Als we een kijkje nemen naar de wereld achter koffie, dan staat vast dat er iets moet veranderen. Koffieboeren verdienen veel te weinig aan hun koffie. In 1973 zetten we een belangrijke stap door de eerste Fairtrade koffie naar Nederland te halen. En nu doen we er nog een schep bovenop: voor de koffieboer én voor het behoud van jouw kopje koffie.
In oktober 2021 lanceerden we als eerste Nederlandse koffiemerk in de supermarkt een koffielijn dat het gat dicht tussen het leefbaar inkomen en de wereldkoffieprijs! We hebben ons gecommitteerd aan het betalen van een leefbaar inkomen referentieprijs (LIRP) voor koffie aan boerencoöperaties. Dit is een vangnet voor boeren om hen in staat te stellen een leefbaar inkomen te blijven verdienen, wanneer de wereldmarktprijs laag ligt. Een leefbaar inkomen behelst niet alleen een dak boven het hoofd en beschikking tot basisbehoefte zoals voldoende voedsel en water, gezondheidszorg en onderwijs maar daarnaast ook de mogelijkheid om te investeren in duurzame landbouwmiddelen en te kunnen sparen voor een pensioen. Naast een eerlijke prijs, werken we ook aan projecten die het leefbaar inkomen bevorderen. Met deze nieuwe norm hopen we ook jou te inspireren, zodat we samen de koffierevolutie verder in gang kunnen zetten!
Wat is een leefbaar inkomen?
Een leefbaar inkomen is een inkomen waarmee iemand zijn basisbehoeften kan bekostigen. Denk aan voldoende eten, fatsoenlijke huisvesting, kleding, medische zorg, scholing, transport, plus een beetje extra voor noodsituaties. Nadat de landbouwkosten volledig gedekt zijn, moet er ook nog wat geld over zijn om te sparen voor later en om te investeren in duurzame koffieproductie. De leefbaar inkomen referentieprijs, is de prijs die een boer zou moeten ontvangen voor één kilo koffie om hem of haar in staat te stellen een leefbaar inkomen te kunnen verdienen. Internationaal wordt er gesproken over de Living Income Reference Price, ook wel bekend onder de afkorting LIRP.
Deze prijs is gebaseerd op berekeningen, waar o.a. rekening gehouden is met productiviteit, land- en familiegrootte en verschillende inkomstenbronnen en uitgaven. Je kunt je voorstellen dat deze factoren niet voor ieder land hetzelfde wegen, door de economische en ecologische situatie van een land. Daarom wordt er een leefbaar inkomen referentieprijs door middel van datacollectie per koffieland bepaald (door Fairtrade International).
Leefbaar inkomen vs. leefbaar loon
Het is daarbij goed om te weten dat een leefbaar inkomen iets anders is dan een leefbaar loon: een leefbaar loon heeft betrekking op iemand die in loondienst werkzaam is. Een leefbaar inkomen geldt daarnaast ook voor zelfstandigen zoals een koffieboer met een eigen koffieboerderij. Zijn inkomen kan uit verschillende activiteiten bestaan, waarbij hij naast de productie van zijn koffie ook wat verdient aan zijn vee, het verbouwen van andere gewassen of het maken van honing.
Ontdek zelf onze koffie met toekomst:
De nieuwe norm voor koffie
In 1973 waren wij de eersten die eerlijke koffie aan de Nederlandse koffietafel presenteerden. Nog altijd voldoet al onze koffie aan de Fairtrade voorwaarden van het keurmerk van Fairtrade International zoals een Fairtrade minimumprijs en een Fairtrade premie. Uit onderzoek blijkt dat dit niet genoeg is voor een toekomstbestendig bestaan en een leefbaar inkomen voor de koffieboeren. Daarom zet Fairtrade International een nieuwe stap naar een leefbaar inkomen referentieprijs voor koffie. En wij zijn het eerste Nederlandse koffiemerk in de supermarkt dat zich hieraan verbindt! We lanceerden de eerste ‘op weg naar een leefbaar inkomen’ koffie bij Jumbo Supermarkten in september 2021. In oktober verbonden we ook onze Community Coffee bij Albert Heijn aan deze nieuwe norm. Inmiddels is onze ‘op weg naar een leefbaar inkomen’ koffie te koop bij Hoogvliet, Dirk, COOP, Boon’s Markt, Wereldwinkels, Waar, Deka, Picnic, Crisp, Sligro en koffievoordeel.nl. Hierdoor ben jij met jouw pak koffie, op weg naar een leefbaar inkomen voor de koffieboer!
Wat is de koffieprijs voor een leefbaar inkomen?
Momenteel doet Fairtrade International onderzoek naar de leefbaar inkomen referentieprijs in verschillende landen. Het eerste land waarvoor deze prijs werd vastgesteld was Colombia. En dat is één van de landen waar wij onze koffie vandaan halen. Vanaf oktober 2022 is de leefbaar inkomen referentieprijs voor Oeganda en Peru ook bekend.
Dan ontbreekt er nog een leefbaar inkomen referentieprijs voor de twee andere landen waar onze koffie vandaan komt: Guatemala en Nicaragua. Door Fairtrade International wordt daar momenteel onderzoek gedaan om een leefbaar inkomen referentieprijs te bepalen voor die landen. Voor het zover is, trekken wij samen met Fairtrade International op om onderzoeken uit te voeren bij onze partners in Guatemala en Nicaragua om voor onze ketens tot een indicatieve referentieprijs te komen, voordat de definitieve referentieprijs voor die landen bekend is. In Oeganda, Peru en Colombia, hebben wij ook bijgedragen aan de onderzoeken.
De leefbaar inkomen referentieprijs is dus een vangnet, zodat koffieboeren altijd eerlijke prijs ontvangen waarmee zij een waardig bestaan kunnen opbouwen. In landen waar LIRP nog niet berekend is, is de prijs vastgesteld op 0,22 dollar per kilo ongebrande koffiebonen. We committeren ons aan dit vangnet om toe te werken naar een leefbaar inkomen.
Hoe werkt het als de wereldmarktprijs hoger ligt?
Momenteel ligt de wereldmarktprijs hoger dan de LIRP en in dat geval is de wereldmarktprijs leidend. Dat is goed nieuws voor de koffieboeren. Het verleden bewijst echter dat de wereldmarktprijs voor koffie grillig is. Indien de koffieprijs opnieuw zakt, dan zijn de koffieboeren waar Fairtrade Original mee samenwerkt ervan verzekerd dat zij tenminste de LIRP ontvangen.
Contant geld
Een belangrijk onderdeel van een leefbaar inkomen referentieprijs is dat de meerprijs (wanneer de marktprijzen laag zijn) direct in de portemonnee van de boeren terecht komt binnen de coöperaties waarmee wij samenwerken. Hierdoor kan het geld door alle boerenfamilies binnen deze coöperatie worden uitgegeven aan datgeen wat bijdraagt voor hen aan een leefbaar inkomen. Voor de Fairtrade premie en biologische premie geldt dat deze worden uitgekeerd aan de verschillende coöperaties, waarbij in samenspraak wordt overlegd over de besteding hiervan op coöperatie- of op boerderijniveau. Het verschil met de Fairtrade premie en biologische premie zit ‘m dus in het feit dat de meerprijs rechtstreeks naar de individuele boeren gaat en de premies naar de coöporatie waarbij de boeren zijn aangesloten om het zo gezamenlijk te besteden.
De prijsopbouw van een pak koffie
Op basis van welke factoren komt de prijs van ons pak koffie tot stand? We hanteren nog steeds de Fairtrade minimumprijs voor koffie. Deze prijs betalen we altijd, tot de marktprijs van koffie op dat moment boven deze minimumprijs uitstijgt. Dan betalen we uiteraard deze hogere prijs. Als het gaat om biologische koffie, betalen we daarbovenop een extra biologische premie. Dan volgt er een grote sprong richting de vastgestelde leefbaar inkomen referentieprijs. Deze verschilt per koffieland op basis van de onderzoeken. Tot slot komt daarbovenop nog de Fairtrade premie, die losstaat van de leefbaar inkomen referentieprijs.
Langere termijn samenwerkingen & projecten
Naast het vangnet dat de leefbaar inkomen referentieprijs boeren biedt, zijn er nog twee andere belangrijke dingen waaraan wij werken en die uiteindelijk ook bijdragen aan een leefbaar inkomen. Ten eerste investeren we veel aandacht en tijd aan lange termijn samenwerkingen met koffiecoöporaties. Daarnaast werken we samen met hen aan projecten die bijdragen aan het inkomen, zoals het verhogen van de productiviteit op het land, het verlagen van de productiekosten en het diversifiëren van het inkomen van de boer.
Vaak zijn dit win-win projecten zoals bijvoorbeeld het plaatsen van een biocompostfabriek. Zo’n compostfabriek zorgt voor lagere kosten en verbetert de bodem én productiviteit. Dat betekent dus zowel financieel voor de boer als voor de natuur een gewin. Een ander voorbeeld is een cacaoproject dat wij financieren met als doel het inkomen van 30 koffieboeren te verbeteren. Deze boeren hebben namelijk te maken met grote uitdagingen bij de koffieproductie door klimaatverandering. Zij gaan nu, naast de koffie, ook cacao planten om hun inkomen te diversifiëren. Met cacao als tweede gewas kunnen zij een inkomen verdienen in een ander seizoen dan koffie.
Herkomst
Onze koffiebonen zijn afkomstig uit vijf landen: Peru, Nicaragua, Guatemala, Oeganda en Colombia. In deze landen werken we nauw samen met Fairtrade koffiecoöperaties waarbij we rechtstreekse prijsafspraken maken, lange termijn samenwerkingen aangaan en samen optrekken in projecten zoals hierboven beschreven. Deze manier van samenwerken zorgt ervoor dat onze koffieketen transparant is, de koffiebonen traceerbaar zijn, de koffieboeren en hun families een leefbaar inkomen kunnen verdienen en geeft jouw kopje koffie een origineel smaakprofiel. Neem een kijkje bij de vijf coöperaties in verschillende landen waarmee wij nauw samenwerken. Hoewel we met de één al bijna 50 jaar samenwerken en met de ander pas 6 maanden blijft onze missie hetzelfde: een leefbaar inkomen voor iedere koffieboer.
1. Fedecocagua in Guatemala
Bij deze coöperatie kochten we onze eerste koffie in 73 dus nu al 49 – bijna 50 jaar! Guatemala bekend staat als het “Land van de eeuwige lente”, seizoenstemperaturen verschillen nauwelijks van elkaar. Dit vormt de ideale omstandigheden voor het verbouwen van koffie. Dat gebeurt op hoogte tussen de 1000 en 1800 meter in de omgeving van Huehuetenango, El Quiché en San Marcos. Fedecocagua heeft als missie om boeren in staat te stellen sterke communities met elkaar te vormen, waarbij biodiversiteit en het diversifiëren van gewassen belangrijke aspecten zijn. Wij kopen onze koffie in bij twee kleinere coöperatie die onderdeel zijn van Fedecocagua.
2. Cooparm in Peru
Deze Peruaanse coöperatie werd in 1990 opgericht door een pastoor genaamd Antonio Rodríquez die zich zorgen maakte over de lage prijzen die koffieboeren ontvingen van handelaren in zijn provincie. Deze coöperatie bestaat uit 486 actieve leden waarvan 105 vrouwen die zich gevestigd hebben in regio van Roderíquez de Mendoza. Wij kopen bij 96 van de boeren onze koffie. Hun missie is om hoge kwaliteit koffie te verbouwen in harmonie met de natuur. Zowel lokaal als regionaal heeft Cooparm zichtbare impact op de economische en sociale ontwikkeling van deze regio, die ze willen laten groeien.
3. ACPCU in Oeganda
Wist je dat de Oegandese koffiesector gedomineerd wordt door zes grote internationale handelshuizen die ongeveer 85% van de Oegandese koffiemarkt vertegenwoordigen? ACPCU behoort tot de overige 15% en vertegenwoordigt kleinere boerengemeenschappen met zo’n 9000 boeren. Wij kopen onze koffie in bij twee kleinere coöperatie die onderdeel zijn van ACPCU. We kochten in 2008 onze eerste container met koffie in bij ACPCU in Oeganda. Bij ACPCU vinden ze het belangrijk dat boeren niet afhankelijk zijn van hun inkomsten uit koffie, maar daarnaast ook andere gewassen op duurzame wijze verbouwen. Zo stimuleren zij hun leden om ook bananen, bonen, erwten, noten, jackfruit te verbouwen.
4. Prodecoop in Nicaragua
Koffiecoöperatie Prodecoop in Estelí, in het hoge noorden van Nicaragua is al jaren een van onze grootste leveranciers van koffiebonen. Sinds 1993 werken wij samen met hen. Zo’n 2500 boerenfamilies zijn aangesloten bij deze coöperatie. In 2015 richtte de coöperatie een kredietfonds op voor de vrouwelijke leden en de dochters en echtgenotes van de mannelijke leden, dat is zo’n 30% van het totaal aantal leden. Uit het fonds kunnen zij krediet krijgen voor het kopen van een eigen stuk land. Daarnaast worden de vrouwen legaal eigenaar van het land. Dit betekent dat ze het land later ook weer aan hun kinderen kunnen doorgeven.
5. Red Ecolsierra uit Colombia
Sinds 2019 werken we samen met Red Ecolsierra: een coöperatie van zo’n 400 kleinschalige boerenfamilies uit de Sierra Nevada in Colombia. Het gebied is een tijd lang getroffen geweest door oorlog met grote ecologische en economische schade. Het is onze gezamenlijke missie om de communities en het ecosysteem weer in oude staat terug te brengen. Ze streven ernaar dat elke boerderij niet alleen koffie verbouwt, maar ook bijen houdt, het speciale microklimaat in stand houdt en ecotoerisme stimuleert. Deze koffie proef je terug in onze Community Coffee varianten die je exclusief bij Albert Heijn vindt. Colombia is het eerste land waarvoor de LIRP is vastgesteld door Fairtrade International in juli 2021.